Większości z nas jednak wieczór ten kojarzy się z licznymi wróżbami, które mają nam przepowiedzieć, co wydarzy się w najbliższym nowym roku.
Etymologia Andrzejek nie jest do końca znana. Jedni z naukowców uważają, że święto to wywodzi się z czasów starożytnej Grecji, czego potwierdzeniem ma być greckie imię patrona – Andressa. Oznacza ono bowiem męża, mężczyznę, co potwierdzałoby z kolei pierwotne wykonywanie wróżb tylko przez niezamężne kobiety. Z kolei druga teoria odwołuje się do kultury celtyckiej i starogermańskiej, gdzie główną rolę odgrywał bóg płodności i urodzaju oraz światła i deszczu – Freyer.
Dla katolików jest to także czas ostatków, który rozpoczyna Adwent i aż do czasu Świąt Bożego Narodzenia nie obchodzimy hucznych zabaw. Chrześcijanie ponadto modlili się do jednego z 12 Apostołów patrona miłości o szczęśliwe i długie małżeństwo. Pokazuje to, że mamy tutaj połączenie zabaw pogańskich z religią chrześcijańską.
W Polsce po raz pierwszy nazwa Andrzejki została użyta w 1557 roku przez Marcina Bielskiego w sztuce teatralnej pt. „Komedyjka Justyna i Konstancyjej”. Obecnie nazwa Andrzejki zamiennie używana jest także z Jędrzejkami lub Jędrzejówkami. W Szkocji 30 listopada uznawany jest za święto narodowe, a same wróżby andrzejkowe znane są aż w całej Europie. Wigilię św. Andrzeja obchodzą m.in. Niemcy, Czesi i Słowacy.
Początkowo wróżby były zarezerwowane wyłącznie dla panien stanu wolnego i podchodzono do nich z pełną powagą. Panowie z kolei kilka dni wcześniej obchodzili Katarzynki, które również mały przynieść odpowiedź na pytanie, kiedy poznają swoją przyszłą żonę. Jednak święto to nie przyjęło się na stałe i począwszy od XIX wieku już się go nie wyprawia. Z czasem do kobiecych spotkań dołączyła płeć przeciwna. W tej chwili jest to już forma wspólnego spędzenia czasu wśród zabaw i przepowiedni. A i do nich podchodzi się już z przymrużeniem oka.
Najbardziej popularną formą wróżb jest lanie wosku przez dziurkę od klucza, a następnie oglądanie w półmroku jaki kształt pokazuje cień zastygłej masy. Niestety wraz z biegiem nowych technologii nawet ta tradycyjna wróżba ma swoje odzwierciedlenie w Internecie, gdzie interaktywnie możemy lać wosk. Jednak czy ma to swój dotychczasowy klimat i urok? Oprócz tego w dawnych czasach bardzo znaną wróżbą było sypanie wokół łóżka i pościeli ziaren lnu i konopi, które miały przynieść szczęście w małżeństwie. Ponadto losowano przedmioty, wśród których znajdowały się listek, oznaczający staropanieństwo, różaniec – pójście do zakonu i wstążka z czepka przepowiadająca bliski ślub. Nie można również zapomnieć o śnie, w którym wierzono, że może ukazać się przyszły ukochany. Współcześnie wśród zabaw andrzejkowych znajdują się również m.in. ustawianie butów od ściany do progu, przekłuwanie kartek z imionami mężczyzn lub kobiet, czy przewidywanie z obierek jabłka.
W czasie wieczoru ważna jest ponadto pogoda, jaka towarzyszy całej zabawie. Andrzejkowe przysłowia jednoznacznie mówią nam, że jeżeli na świętego Andrzeja wiatr i mgła, to od Bożego Narodzenia będzie sroga zima lub gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota.
Tu jesteś:
- Wiadomości
- Lifestyle
- Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście, czyli krótka historia wróżb andrzejkowych
