na którą zaczekać należy do pojawienia się pierwszej gwiazdki, co stanowi nawiązanie do gwiazdy betlejemskiej, zwiastującej narodziny Jezusa i prowadzącej do niego trzech mędrców ze wschodu.
W kościele łacińskim wigilia Bożego Narodzenia jest obchodzona 24 grudnia, w kościele greckokatolickim i prawosławnym – 6 stycznia, co ma związek z posługiwaniem się kalendarzem juliańskim, a w kościele katolickim obrządku ormiańskiego – 5 stycznia.
Tradycja rzymsko - katolicka nakazuje ubrać choinkę 24 grudnia. Strojono ją zawsze światełkami, łańcuchami, świecidełkami, najpierw robionymi własnoręcznie ozdobami z papieru, słomy, drewna, następnie bombkami. Świąteczne drzewko przypomina nam o rajskim drzewie życia.
Przygotowując wieczerzę powinno się pamiętać o krzyżu symbolu odkupienia win przez Chrystusa oraz świecach, których blask zaprasza do wejścia Maryję i Józefa.
Na stole wigilijnym nie może zabraknąć siana, które kładzione pod obrusem jest wyrazem ubóstwa w jakim urodziło się Dzieciątko Jezus.
Zgodnie z tradycją w Polsce wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z „pierwszą gwiazdką”. Kolację, jak każe obyczaj, postną, rozpoczyna wspólna modlitwa, czasem też lektura Ewangelii Świętego Łukasza o narodzinach Jezusa. Potem uczestnicy wieczerzy wzajemnie przełamują się opłatkiem, jednocześnie składając sobie życzenia.
Na stole ustawia się o jedno nakrycie więcej, niż wynosi liczba zgromadzonych osób. Dodatkowe miejsce przy stole wigilijnym przeznaczone jest dla niezapowiedzianego gościa, a zwyczaj ten upowszechnił się w XIX wieku. Ważnym, acz stosunkowo nowym zwyczajem towarzyszącym wigilii Bożego Narodzenia jest śpiewanie kolęd oraz umieszczanie pod choinką prezentów.
W czasie tej wyjątkowej kolacji należy spróbować każdej z potraw - każda z nich ma bowiem znaczenie symboliczne, a zjedzenie choćby odrobiny ma nam zapewnić przede wszystkim dostatek jedzenia na kolejny rok.
Liczba potraw wigilijnych była niegdyś zupełnie inna niż jest dzisiaj. Niegdyś wierzono że nieparzysta liczba potraw przyniesie domownikom szczęście i dlatego podawano jedenaście lub dziewięć dań - w zależności od zamożności domu. Jedenaście potraw znajdowało się zazwyczaj na stole na dworach magnackich, a dziewięć u szlachty. Ludzie ubożsi spożywali mniej dań.
Tradycja uległa zmianie. Na współczesnym wigilijnym stole powinno być dwanaście potraw, co dla naszych przodków oznaczało bogactwo i symbolizowało liczbę apostołów.
Na wigilijnym stole wszystko ma swoją symbolikę.
Ryba pojawia się jako przypomnienie o chrzcie, zmartwychwstaniu i nieśmiertelności Jezusa. Na każdym obrazie przedstawiającym Jezusa i apostołów podczas ostatniego posiłku, widnieje chleb, wino i ryba, która stała się też symbolem chrześcijan. Aby w nowym roku liturgicznym zapanował spokój i harmonia, ryba musi znaleźć się w wigilijnym menu. Nie ma znaczenia, jaka ryba znajdzie się na wigilijnym stole, jej obecność jest oznaką obecności i wiary Chrystusa.
Karp, najczęściej podawany podczas Wigilii jest symbolem długowieczności - kto go skosztuje, będzie żył długo.
Barszcz to w wielu domach tradycyjna zupa wigilijna. Z burakami związane jest wierzenie, że ten kto je spożywa doczeka sędziwego wieku, przez całe długie życie ciesząc się nieskazitelną urodą.
Kapusta podawana jest podczas wigilii na wiele sposobów. Według dawnych wierzeń zawiera ona życiodajną siłę, dzięki której wszystko, zarówno przyroda jak i człowiek, budzą się do życia.
W południowo – wschodniej części kraju po dzieleniu się opłatkiem, domownicy sięgają po czosnek, który następnie spożywają razem z chlebem i solą. Czosnek jest symbolem zdrowia, a w połączeniu z chlebem i solą gwarantuje domostwu obfitość.
Potrawy z fasolą miały wpływać na zgodę i miłość. Fasola jest symbolem płodności, urodzaju, oraz przyciągania pieniędzy. Dawniej właśnie dlatego wigilijne uszka były z fasolowym farszem.
Zboża uznawane były za znak płodności i dostatku. Szczególnie pszenica, składnik kutii, zapewniała obfite plony i zdrowie.
Grzyby reprezentują podczas Wigilii płody ziemi. Grzyby ze względu na to, że rosną w lesie, uchodziły za magiczną potrawę, wykradzioną z innego świata. Na stole wigilijnym symbolizują uleganie pokusom oraz połączenie ze światem zmarłych. Są pokarmem dla duchów, zjednują przychylność tych, którzy odeszli
Mak symbolizuje obfitość, a jego zjedzenie podczas Wigilii przyniesie gospodarstwu dostatek. Według wierzeń ludowych, mak był najważniejszą z wigilijnych potraw, a jego brak mógł ściągnąć na domostwo nieszczęście.
Ze względu na skorupę orzech symbolizuje tajemnicę, wróżbę, płodność. Religioznawcy przekonują, że również w chrześcijaństwie owoc ten ma specjalną symbolikę. Bardzo często nazywa się go symbolem Chrystusa - jego gorzka powłoka odpowiada ciału Jezusa, które doświadczyło gorzkiej męki, skorupę porównuje się do drzewa krzyża, a jądro, które żywi ludzi, jest utożsamiane z boską naturą Chrystusa. Ponadto orzech uchodzi za symbol szczęścia.
Większości ludzi jabłko kojarzy się z kuszeniem Ewy w raju, chociaż owocem tym było winogrono albo figa. Jabłko tymczasem ze względu na kulisty kształt powinno być odbierane jako symbol Ziemi i wieczności. W legendach i wierzeniach ludowych jabłko również występuje jako symbol, który odmienia losy świata.
Na wigilijnym stole pojawiają się też inne owoce:
- gruszka symbolizuje stosunki międzyludzkie, zwłaszcza miłosne. Owoc ten oznacza także dobrobyt oraz długie życie;
- figa, z którą utożsamia się długowieczność, płodność, obfitość i nieśmiertelność;
- daktyle podobnie jak figi symbolizują płodność oraz dostatek i powodzenie;
- śliwki są symbolem długowieczności i pomyślności, ochrony przed złem i przeszkodami.
Kompot z mieszanki suszonych owoców musi trafić na stół wigilijny.
Tak naprawdę nie jest istotne, ile potraw pojawi się na Waszych stołach. Nie ma znaczenia czy są proste, czy wymyślne. Świąteczny nastrój jest w nas – pielęgnujmy go w sobie, żeby pozostał z nami jak najdłużej.
Życzę Wszystkim Czytelnikom ciekawych rozmów przy świątecznych stołach. Ciepła, opieki i zainteresowania bliskich oraz wielu pomysłów na spędzenie tego czasu razem.
Tu jesteś:
- Wiadomości
- Lifestyle
- Tradycje wigilijne
