Postanowiliśmy przypomnieć stargardzianom historię tego miejsca.
W poprzednim artykule pisaliśmy o pochówkach z okresu I wojny światowej, dziś przechodzimy do okresu II wojny światowej, kiedy cmentarz stał się miejscem pochówku jeńców stargardzkiego obozu dla podoficerów i szeregowców Stalag II D oraz Oflagu w Dobiegniewie, przeznaczonego dla oficerów.
Jeńcy obozu w Dobiegniewie trafiali do tutejszego lazaretu, który mieścił się przy dzisiejszej ulicy Limanowskiego.
Obóz w Stargard in Pommern, przy obecnej Alei Żołnierza, powstał już w pierwszych dniach września 1939 roku, jako obóz przejściowy. Od grudnia funkcjonował już jako Stalag II D. Początkowo w obozie byli osadzani uczestnicy kampanii wrześniowej, szybko jednak stawał się obozem wielonarodowym.
Około 19 tysięcy jeńców spało w namiotach, po 300 osób w jednym namiocie, bez żadnych posłań i okryć, a czasem nawet pod gołym niebem. Dopiero w lutym pojawiły się pierwsze, drewniane baraki.
W obozie panował głód, brud, a jeńcy byli zmuszani do pracy ponad siły. Osadzonych tu żołnierzy dziesiątkowały gruźlica, zapalenie płuc, nieżyty żołądka, dyzenteria, grypa, umierali też z wycieńczenia i wyczerpania.
Zgodnie z dokumentacją obozową, pomiędzy październikiem a grudniem roku 1941 umierało około 320 osób miesięcznie. W roku 1942 zmarło 1077 jeńców. Od roku 1943 warunki mieszkaniowe w obozie trochę się poprawiły i liczba zgonów zaczęła spadać.
W styczniu 1945 roku obóz wraz z filiami liczył 32 000 jeńców.
Na cmentarzu wojennym chowano jeńców narodowości: francuskiej, polskiej, jugosłowiańskiej, rumuńskiej, włoskiej, belgijskiej, angielskiej, serbskiej, holenderskiej. Pochowano tutaj również walczących w armii francuskiej Senegalczyków, Marokańczyków i Tunezyjczyków, a po roku 1941 także Rosjan. Groby rosyjskie z okresu II wojny zajmują osobną kwaterę.
Część jeńców Stalagu II D pochowano bezpośrednio za obozem, dziś jest to obszar za Zakładem Karnym w kierunku Lipnika.
Mając tę wiedzę, trudno się dziwić, że na cmentarzu znajduje się Pomnik francuskich jeńców z okresu II wojny, który jeszcze podczas wojny został ufundowany przez rząd Vichy.
W 1991 roku stanął tu Pomnik żołnierzy włoskich.
Nad kwaterami żołnierzy radzieckich góruje płaskorzeźba reprezentująca przykład i rozmach sztuki okresu stalinowskiego. Warto obejrzeć to dzieło, ponieważ dziś w niewielu już miejscach można zobaczyć tak przesiąknięte propagandą dzieła socrealistyczne. W samym centrum płyty odwzorowano w sporym medalionie twarze Stalina i Lenina. Poza tym jest na niej wszystko i czołg, i zasieki, i atakująca piechota, i bombardujące samoloty, a w dodatku w dość oryginalnej perspektywie.
Warto zwrócić także uwagę na mauzoleum żołnierzy radzieckich przeniesione z Placu Wolności wraz z płytami nagrobnymi. Ciekawostką jest fakt, że płyt było 36, podczas gdy w obrębie mauzoleum natknięto się na szczątki tylko jednego ciała, które również zostały przeniesione na cmentarz.
Obecnie na cmentarzu spoczywa 5 004 żołnierzy.
W roku 1950 cześć zwłok Anglików, Francuzów i Włochów została ekshumowana przez rodziny. W 1952 roku cmentarz powiększono do obecnej powierzchni – 1,27 ha. W latach pięćdziesiątych z pojedynczych mogił w okolicach Stargardu, Pyrzyc i Choszczna przeniesiono 70 ciał.
Na otaczającym cmentarz ogrodzeniu zamontowano 30 metalowych tablic z nazwiskami spoczywających tu żołnierzy. W dalszym ciągu przenosi się tutaj szczątki żołnierzy polskich i sowieckich, ekshumowane w różnych miejscach, czasem udaje się ustalić ich personalia, ale częściej spoczywają w kwaterze N.N.
Podziękowania dla Pana Jerzego Waliszewskiego za pomoc merytoryczną oraz udostępnienie materiałów.
W poprzednim artykule pisaliśmy o pochówkach z okresu I wojny światowej, dziś przechodzimy do okresu II wojny światowej, kiedy cmentarz stał się miejscem pochówku jeńców stargardzkiego obozu dla podoficerów i szeregowców Stalag II D oraz Oflagu w Dobiegniewie, przeznaczonego dla oficerów.
Jeńcy obozu w Dobiegniewie trafiali do tutejszego lazaretu, który mieścił się przy dzisiejszej ulicy Limanowskiego.
Obóz w Stargard in Pommern, przy obecnej Alei Żołnierza, powstał już w pierwszych dniach września 1939 roku, jako obóz przejściowy. Od grudnia funkcjonował już jako Stalag II D. Początkowo w obozie byli osadzani uczestnicy kampanii wrześniowej, szybko jednak stawał się obozem wielonarodowym.
Około 19 tysięcy jeńców spało w namiotach, po 300 osób w jednym namiocie, bez żadnych posłań i okryć, a czasem nawet pod gołym niebem. Dopiero w lutym pojawiły się pierwsze, drewniane baraki.
W obozie panował głód, brud, a jeńcy byli zmuszani do pracy ponad siły. Osadzonych tu żołnierzy dziesiątkowały gruźlica, zapalenie płuc, nieżyty żołądka, dyzenteria, grypa, umierali też z wycieńczenia i wyczerpania.
Zgodnie z dokumentacją obozową, pomiędzy październikiem a grudniem roku 1941 umierało około 320 osób miesięcznie. W roku 1942 zmarło 1077 jeńców. Od roku 1943 warunki mieszkaniowe w obozie trochę się poprawiły i liczba zgonów zaczęła spadać.
W styczniu 1945 roku obóz wraz z filiami liczył 32 000 jeńców.
Na cmentarzu wojennym chowano jeńców narodowości: francuskiej, polskiej, jugosłowiańskiej, rumuńskiej, włoskiej, belgijskiej, angielskiej, serbskiej, holenderskiej. Pochowano tutaj również walczących w armii francuskiej Senegalczyków, Marokańczyków i Tunezyjczyków, a po roku 1941 także Rosjan. Groby rosyjskie z okresu II wojny zajmują osobną kwaterę.
Część jeńców Stalagu II D pochowano bezpośrednio za obozem, dziś jest to obszar za Zakładem Karnym w kierunku Lipnika.
Mając tę wiedzę, trudno się dziwić, że na cmentarzu znajduje się Pomnik francuskich jeńców z okresu II wojny, który jeszcze podczas wojny został ufundowany przez rząd Vichy.
W 1991 roku stanął tu Pomnik żołnierzy włoskich.
Nad kwaterami żołnierzy radzieckich góruje płaskorzeźba reprezentująca przykład i rozmach sztuki okresu stalinowskiego. Warto obejrzeć to dzieło, ponieważ dziś w niewielu już miejscach można zobaczyć tak przesiąknięte propagandą dzieła socrealistyczne. W samym centrum płyty odwzorowano w sporym medalionie twarze Stalina i Lenina. Poza tym jest na niej wszystko i czołg, i zasieki, i atakująca piechota, i bombardujące samoloty, a w dodatku w dość oryginalnej perspektywie.
Warto zwrócić także uwagę na mauzoleum żołnierzy radzieckich przeniesione z Placu Wolności wraz z płytami nagrobnymi. Ciekawostką jest fakt, że płyt było 36, podczas gdy w obrębie mauzoleum natknięto się na szczątki tylko jednego ciała, które również zostały przeniesione na cmentarz.
Obecnie na cmentarzu spoczywa 5 004 żołnierzy.
W roku 1950 cześć zwłok Anglików, Francuzów i Włochów została ekshumowana przez rodziny. W 1952 roku cmentarz powiększono do obecnej powierzchni – 1,27 ha. W latach pięćdziesiątych z pojedynczych mogił w okolicach Stargardu, Pyrzyc i Choszczna przeniesiono 70 ciał.
Na otaczającym cmentarz ogrodzeniu zamontowano 30 metalowych tablic z nazwiskami spoczywających tu żołnierzy. W dalszym ciągu przenosi się tutaj szczątki żołnierzy polskich i sowieckich, ekshumowane w różnych miejscach, czasem udaje się ustalić ich personalia, ale częściej spoczywają w kwaterze N.N.
Podziękowania dla Pana Jerzego Waliszewskiego za pomoc merytoryczną oraz udostępnienie materiałów.
